Spread trong Forex đại diện cho khoảng chênh lệch giữa giá mua (bid) và giá bán (ask) của một cặp tiền tệ, đóng vai trò là chi phí giao dịch cơ bản mà nhà đầu tư phải trả cho nhà môi giới khi tham gia thị trường ngoại hối. Bài viết này Bí Ẩn Tài Chính sẽ phân tích chi tiết về các loại spread trong Forex, phương pháp tính toán chính xác, các yếu tố ảnh hưởng đến biến động spread, tác động của spread đến chi phí giao dịch, chiến lược giao dịch liên quan đến spread, và cách lựa chọn nhà môi giới phù hợp dựa trên mức spread cung cấp.
1. Giới thiệu về Spread trong Forex
Thông qua việc nắm vững kiến thức về spread là gì, nhà giao dịch có thể tối ưu hóa chi phí giao dịch và xây dựng chiến lược đầu tư hiệu quả hơn trong thị trường Forex năng động.
Định nghĩa Spread
Spread trong Forex thể hiện sự chênh lệch giữa giá mua (bid) và giá bán (ask) của một cặp tiền tệ, được tính bằng pip (point in percentage) – đơn vị nhỏ nhất trong biến động giá của thị trường ngoại hối. Giá bid đại diện cho mức giá cao nhất mà thị trường sẵn sàng trả khi nhà đầu tư bán một cặp tiền tệ, trong khi giá ask là mức giá thấp nhất mà thị trường chào bán khi nhà đầu tư muốn mua cặp tiền tệ đó. Khoảng chênh lệch này luôn tồn tại trong mọi giao dịch Forex và được tính theo công thức: Spread = Giá Ask – Giá Bid.
Spread đóng vai trò như một hình thức hoa hồng ngầm mà nhà môi giới thu từ nhà giao dịch cho mỗi lệnh được thực hiện. Thay vì tính phí giao dịch trực tiếp, hầu hết các nhà môi giới Forex kiếm lợi nhuận thông qua việc mở rộng khoảng cách giữa giá mua và giá bán so với mức spread thực tế trên thị trường liên ngân hàng. Điều này tạo ra một cơ chế thu phí minh bạch nhưng đồng thời cũng đòi hỏi nhà giao dịch phải hiểu rõ về cách spread ảnh hưởng đến chi phí giao dịch tổng thể.
Xem thêm: PIP trong Forex: Định nghĩa, Cách tính và Ứng dụng trong Giao dịch
Ví dụ minh họa: Nếu cặp tiền tệ EUR/USD có giá bid là 1.1000 và giá ask là 1.1002, spread sẽ là 0.0002 hay 2 pips. Điều này có nghĩa là nhà giao dịch phải chịu chi phí 2 pips ngay khi mở một vị thế, và vị thế này cần tăng ít nhất 2 pips để đạt điểm hòa vốn trước khi có thể sinh lời.
Tầm quan trọng của Spread trong giao dịch Forex
Spread đóng vai trò quan trọng trong giao dịch Forex thông qua nhiều khía cạnh then chốt ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả đầu tư. Trước hết, spread đại diện cho chi phí giao dịch cơ bản và thường xuyên nhất mà nhà đầu tư phải đối mặt, tác động trực tiếp đến lợi nhuận tiềm năng của mỗi giao dịch. Mức spread thấp cho phép nhà giao dịch đạt điểm hòa vốn nhanh hơn và tối đa hóa lợi nhuận khi thị trường di chuyển theo hướng dự đoán.
Spread còn đóng vai trò như một chỉ báo về tính thanh khoản của thị trường. Các cặp tiền tệ chính với thanh khoản cao thường có spread thấp hơn so với các cặp tiền tệ phụ hoặc ngoại lai. Điều này giúp nhà giao dịch đánh giá được mức độ sôi động và rủi ro tiềm ẩn của các cặp tiền tệ khác nhau, từ đó đưa ra quyết định đầu tư phù hợp.
Đối với các chiến lược giao dịch khác nhau, spread có ảnh hưởng không đồng đều. Các nhà giao dịch scalping và day trading, những người thực hiện nhiều giao dịch ngắn hạn với biên lợi nhuận nhỏ, bị ảnh hưởng nhiều hơn bởi mức spread so với các nhà giao dịch swing hoặc position trading tập trung vào xu hướng dài hạn. Do đó, hiểu rõ về spread giúp nhà giao dịch lựa chọn chiến lược phù hợp với điều kiện thị trường và chính sách của nhà môi giới.
Bảng dưới đây minh họa tầm quan trọng của spread đối với các loại nhà giao dịch khác nhau:
| Loại nhà giao dịch | Tầm quan trọng của Spread | Lý do |
| Scalper | Cực kỳ quan trọng | Thực hiện nhiều giao dịch ngắn hạn với biên lợi nhuận nhỏ, spread cao có thể xóa bỏ hoàn toàn lợi nhuận |
| Day Trader | Rất quan trọng | Mở và đóng vị thế trong cùng một ngày, spread ảnh hưởng đáng kể đến lợi nhuận hàng ngày |
| Swing Trader | Quan trọng vừa phải | Giữ vị thế trong vài ngày đến vài tuần, spread ít ảnh hưởng hơn so với biến động giá lớn |
| Position Trader | Ít quan trọng hơn | Giữ vị thế trong nhiều tuần đến nhiều tháng, spread chỉ chiếm phần nhỏ trong tổng lợi nhuận/thua lỗ |
2. Phân loại Spread
Spread cố định (Fixed Spread)
Spread cố định trong Forex đại diện cho khoảng chênh lệch không đổi giữa giá mua và giá bán của một cặp tiền tệ, được duy trì ổn định bởi nhà môi giới bất kể điều kiện thị trường. Loại spread này cung cấp tính nhất quán và khả năng dự đoán về chi phí giao dịch, giúp nhà đầu tư dễ dàng tính toán trước chi phí và lập kế hoạch giao dịch chính xác hơn. Nhà môi giới cung cấp spread cố định thường sử dụng hệ thống tạo lập thị trường (market making) để đảm bảo mức spread không thay đổi ngay cả trong thời điểm thị trường biến động mạnh.
Ưu điểm chính của spread cố định bao gồm:
- Tính minh bạch cao: Nhà giao dịch luôn biết trước chi phí giao dịch chính xác
- Dễ dàng tính toán: Đơn giản hóa việc lập kế hoạch giao dịch và tính toán điểm hòa vốn
- Phù hợp với người mới: Giúp người mới bắt đầu tránh được sự phức tạp của spread biến động
- Ổn định trong thời điểm biến động: Không bị mở rộng đột ngột khi có tin tức quan trọng hoặc biến động thị trường lớn
Tuy nhiên, spread cố định cũng có những nhược điểm đáng lưu ý:
- Thường cao hơn spread thả nổi: Để bù đắp rủi ro trong thời điểm biến động, nhà môi giới thường đặt mức spread cố định cao hơn mức spread thả nổi trung bình
- Khả năng trượt giá cao hơn: Trong điều kiện thị trường cực kỳ biến động, nhà môi giới có thể từ chối thực hiện lệnh hoặc gây ra hiện tượng trượt giá
- Hạn chế về cặp tiền tệ: Thường chỉ áp dụng cho các cặp tiền tệ chính có thanh khoản cao
- Tiềm ẩn chi phí ẩn: Một số nhà môi giới có thể bù đắp mức spread cố định thấp bằng các loại phí khác
Xem thêm: LOT là gì? Tìm hiểu Đơn vị Giao dịch Quan trọng và Cách Tính toán Hiệu quả
Spread cố định đặc biệt phù hợp với các nhà giao dịch scalping và day trading, những người thực hiện nhiều giao dịch trong thời gian ngắn và cần biết chính xác chi phí giao dịch để tối ưu hóa chiến lược của mình. Tuy nhiên, nhà giao dịch cần lưu ý rằng trong điều kiện thị trường cực kỳ biến động, một số nhà môi giới có thể tạm thời mở rộng spread cố định hoặc thậm chí ngừng cung cấp báo giá.
Spread thả nổi (Variable Spread)
Spread thả nổi trong Forex thể hiện khoảng chênh lệch linh hoạt giữa giá mua và giá bán, thay đổi liên tục theo điều kiện thị trường thực tế. Loại spread này phản ánh trực tiếp tính thanh khoản và biến động của thị trường ngoại hối tại từng thời điểm, thu hẹp trong những giai đoạn thị trường ổn định với thanh khoản cao và mở rộng khi thị trường biến động mạnh hoặc thanh khoản thấp. Nhà môi giới cung cấp spread thả nổi thường sử dụng mô hình STP (Straight Through Processing) hoặc ECN (Electronic Communication Network) để kết nối nhà giao dịch trực tiếp với thanh khoản từ các ngân hàng và tổ chức tài chính lớn.
Ưu điểm nổi bật của spread thả nổi bao gồm:
- Thường thấp hơn trong điều kiện thị trường bình thường: Mức spread trung bình thấp hơn so với spread cố định
- Phản ánh chính xác điều kiện thị trường: Cung cấp thông tin về tính thanh khoản và biến động thực tế
- Không có trượt giá: Giá thực hiện thường chính xác hơn do kết nối trực tiếp với thanh khoản thị trường
- Phù hợp với giao dịch khối lượng lớn: Cung cấp khả năng thực hiện lệnh tốt hơn cho các giao dịch quy mô lớn
Tuy nhiên, spread thả nổi cũng tồn tại một số nhược điểm:
- Khó dự đoán chi phí giao dịch: Chi phí giao dịch có thể thay đổi đáng kể trong các điều kiện thị trường khác nhau
- Mở rộng đột ngột trong thời điểm biến động: Có thể tăng gấp nhiều lần trong thời điểm công bố tin tức quan trọng
- Phức tạp hơn đối với người mới: Đòi hỏi hiểu biết sâu hơn về cách thức hoạt động của thị trường
- Khó khăn trong lập kế hoạch giao dịch: Khó tính toán chính xác điểm hòa vốn và mục tiêu lợi nhuận
Spread thả nổi đặc biệt phù hợp với các nhà giao dịch swing và position trading, những người tập trung vào xu hướng dài hạn và ít bị ảnh hưởng bởi sự biến động ngắn hạn của spread. Ngoài ra, các nhà giao dịch chuyên nghiệp với khối lượng giao dịch lớn cũng thường ưa chuộng spread thả nổi vì chi phí giao dịch thấp hơn trong điều kiện thị trường bình thường và khả năng thực hiện lệnh tốt hơn.
Bảng so sánh giữa Spread cố định và Spread thả nổi:
| Tiêu chí | Spread cố định | Spread thả nổi |
| Mức spread trung bình | Thường cao hơn | Thường thấp hơn trong điều kiện bình thường |
| Tính ổn định | Không thay đổi | Thay đổi liên tục theo thị trường |
| Khả năng dự đoán | Cao | Thấp |
| Phù hợp với | Scalping, Day trading | Swing trading, Position trading |
| Biến động trong tin tức | Không thay đổi (lý thuyết) | Có thể mở rộng đáng kể |
| Mô hình kinh doanh | Thường là Market Maker | Thường là STP/ECN |
| Trượt giá | Khả năng cao hơn | Khả năng thấp hơn |
| Minh bạch | Thấp hơn | Cao hơn |
3. Cách tính Spread trong giao dịch Forex
Công thức tính Spread
Spread trong Forex được tính toán bằng sự chênh lệch giữa giá ask (giá bán) và giá bid (giá mua) của một cặp tiền tệ, thường được biểu thị bằng đơn vị pip. Công thức cơ bản để tính spread là:
Spread (pips) = Giá Ask – Giá Bid
Trong hầu hết các cặp tiền tệ, một pip tương đương với 0.0001 đơn vị (số thập phân thứ tư), ngoại trừ các cặp tiền tệ có JPY là đồng tiền báo giá, trong đó một pip tương đương với 0.01 đơn vị (số thập phân thứ hai). Với sự phát triển của công nghệ giao dịch, nhiều nền tảng hiện nay còn hiển thị giá đến số thập phân thứ năm (đối với hầu hết các cặp tiền tệ) hoặc số thập phân thứ ba (đối với cặp tiền tệ có JPY), được gọi là “pipette” hoặc “fractional pip”, bằng 1/10 của một pip tiêu chuẩn.
Để chuyển đổi spread từ pip sang giá trị tiền tệ thực tế, cần sử dụng công thức:
Giá trị Spread = Spread (pips) × Giá trị pip × Khối lượng giao dịch
Trong đó:
- Giá trị pip phụ thuộc vào cặp tiền tệ và kích thước lot
- Khối lượng giao dịch được tính bằng lot (tiêu chuẩn, mini, micro)
Đối với các cặp tiền tệ có USD là đồng tiền báo giá (đứng sau), giá trị của 1 pip cho 1 lot tiêu chuẩn (100,000 đơn vị) là 10 USD. Ví dụ: EUR/USD, GBP/USD, AUD/USD.
Đối với các cặp tiền tệ không có USD là đồng tiền báo giá, công thức tính giá trị pip phức tạp hơn:
Giá trị pip = (0.0001 × Khối lượng giao dịch) ÷ Tỷ giá hiện tại
Ví dụ, đối với USD/JPY với tỷ giá 110.00, giá trị của 1 pip cho 1 lot tiêu chuẩn là:
(0.01 × 100,000) ÷ 110.00 = 9.09 USD
Ví dụ minh họa về tính Spread
Để hiểu rõ hơn về cách tính spread trong Forex, hãy xem xét các ví dụ minh họa sau:
Ví dụ 1: Tính spread cho cặp EUR/USD
- Giá Bid: 1.1000
- Giá Ask: 1.1002
- Spread = 1.1002 – 1.1000 = 0.0002 = 2 pips
Với 1 lot tiêu chuẩn (100,000 EUR), giá trị spread là:
2 pips × 10 USD/pip = 20 USD
Ví dụ 2: Tính spread cho cặp USD/JPY
- Giá Bid: 110.00
- Giá Ask: 110.03
- Spread = 110.03 – 110.00 = 0.03 = 3 pips
Với 1 lot tiêu chuẩn (100,000 USD), giá trị spread là:
3 pips × 9.09 USD/pip = 27.27 USD
Ví dụ 3: Tính spread cho cặp GBP/USD với lot mini
- Giá Bid: 1.3800
- Giá Ask: 1.3805
- Spread = 1.3805 – 1.3800 = 0.0005 = 5 pips
Với 1 lot mini (10,000 GBP), giá trị spread là:
5 pips × 1 USD/pip = 5 USD
Ví dụ 4: Tính spread cho cặp USD/CAD với lot micro
- Giá Bid: 1.2500
- Giá Ask: 1.2503
- Spread = 1.2503 – 1.2500 = 0.0003 = 3 pips
Với 1 lot micro (1,000 USD), giá trị spread là:
3 pips × 0.08 USD/pip = 0.24 USD
Một số nhà môi giới cũng tính spread theo điểm (points) thay vì pips, đặc biệt khi họ hiển thị giá đến số thập phân thứ năm. Trong trường hợp này, 1 pip = 10 điểm. Ví dụ, nếu spread của EUR/USD là 0.00020, có thể được biểu thị là 2.0 pips hoặc 20 điểm.
Ngoài ra, một số nhà môi giới còn tính toán và hiển thị “spread trung bình” trong một khoảng thời gian nhất định để cung cấp cho nhà giao dịch cái nhìn tổng quan về chi phí giao dịch dự kiến. Điều này đặc biệt hữu ích đối với spread thả nổi, vốn thay đổi liên tục theo điều kiện thị trường.
4. Các yếu tố ảnh hưởng đến Spread
Tính thanh khoản của thị trường
Tính thanh khoản đóng vai trò quan trọng bậc nhất trong việc quyết định mức spread của các cặp tiền tệ trong thị trường Forex. Thanh khoản cao thể hiện khối lượng giao dịch lớn và số lượng người tham gia thị trường đông đảo, tạo điều kiện cho việc khớp lệnh mua và bán nhanh chóng với chi phí thấp. Các cặp tiền tệ chính như EUR/USD, USD/JPY, GBP/USD và USD/CHF thường có thanh khoản cao nhất, dẫn đến spread thấp nhất trong thị trường Forex, thường chỉ từ 0.1 đến 1.5 pips trong điều kiện thị trường bình thường.
Ngược lại, các cặp tiền tệ phụ (minor pairs) và ngoại lai (exotic pairs) có thanh khoản thấp hơn đáng kể, dẫn đến spread rộng hơn. Ví dụ, các cặp tiền tệ như USD/TRY (Đô la Mỹ/Lira Thổ Nhĩ Kỳ) hoặc USD/ZAR (Đô la Mỹ/Rand Nam Phi) có thể có spread từ 20 đến 100 pips hoặc thậm chí cao hơn. Điều này phản ánh rủi ro cao hơn và chi phí thực hiện lệnh lớn hơn mà nhà tạo lập thị trường phải đối mặt khi giao dịch các cặp tiền tệ này.
Tính thanh khoản cũng thay đổi theo thời gian trong ngày, ảnh hưởng trực tiếp đến mức spread. Thị trường Forex hoạt động 24 giờ một ngày, 5 ngày một tuần, nhưng khối lượng giao dịch không đồng đều trong suốt thời gian này. Thời điểm giao thoa giữa phiên giao dịch London và New York (15:00-17:00 GMT) thường có thanh khoản cao nhất và spread thấp nhất. Ngược lại, thời điểm sau khi phiên New York đóng cửa và trước khi phiên Tokyo mở cửa thường có thanh khoản thấp nhất và spread rộng nhất.
Biến động thị trường
Biến động thị trường tác động mạnh mẽ đến mức spread trong Forex, đặc biệt đối với spread thả nổi. Trong những thời điểm thị trường biến động cao, nhà tạo lập thị trường phải đối mặt với rủi ro lớn hơn do giá có thể thay đổi nhanh chóng giữa thời điểm họ chấp nhận lệnh và thời điểm họ có thể đối ứng vị thế đó trong thị trường liên ngân hàng. Để bù đắp rủi ro này, họ thường mở rộng spread, đôi khi gấp nhiều lần so với điều kiện thị trường bình thường.
Các sự kiện kinh tế và chính trị quan trọng như công bố dữ liệu việc làm phi nông nghiệp Mỹ (NFP), quyết định lãi suất của ngân hàng trung ương, hoặc các sự kiện địa chính trị bất ngờ thường gây ra biến động mạnh và spread mở rộng đáng kể. Ví dụ, trong thời điểm công bố NFP, spread của EUR/USD có thể tăng từ 0.5 pip lên 5-10 pips hoặc thậm chí cao hơn trong vài giây hoặc vài phút.
Các cuộc khủng hoảng tài chính hoặc sự kiện “thiên nga đen” có thể gây ra biến động cực kỳ lớn và spread mở rộng chưa từng có. Ví dụ điển hình là sự kiện Ngân hàng Quốc gia Thụy Sĩ (SNB) bỏ trần tỷ giá EUR/CHF vào tháng 1/2015, khiến spread của cặp tiền này tăng vọt lên hàng trăm pips và gây ra tình trạng thiếu thanh khoản nghiêm trọng.
Giờ giao dịch
Giờ giao dịch ảnh hưởng trực tiếp đến mức spread trong Forex thông qua tác động của nó đến tính thanh khoản và số lượng người tham gia thị trường. Thị trường Forex hoạt động 24 giờ một ngày, 5 ngày một tuần, nhưng được chia thành các phiên giao dịch chính dựa trên giờ mở cửa của các trung tâm tài chính lớn trên thế giới: Tokyo, London, và New York. Mỗi phiên giao dịch có đặc điểm riêng về thanh khoản và mức spread.
5. Kết luận
Spread trong Forex đóng vai trò then chốt trong hệ sinh thái giao dịch ngoại hối, không chỉ là chi phí giao dịch cơ bản mà còn là yếu tố phản ánh tính thanh khoản và biến động của thị trường. Sự hiểu biết sâu sắc về các loại spread, cách tính toán chính xác và các yếu tố ảnh hưởng giúp nhà giao dịch đưa ra quyết định sáng suốt hơn.
